HAZİRAN TÜRKİYESİ-1…

1 HAZİRAN 1929 Devlet işlemlerinde ve kayıtlarda tamamıyla yeni Türk harflerinin kullanılmasına ilişkin kanun yürürlüğe konuldu. 1930 Resmi ve özel bütün kurumlarda Arap harflerinin kullanılması sona erdi. 1938 Atatürk, doktorların tavsiyesi üzerine Savarona yatında kalmaya başladı. 1949 Sümerbank bünyesinde Nazilli Basma Sanayi kuruldu. 1975 Dünya Bankası, Türkiye’yi borçlarını ödeyemez durumda ülke sayarak moratoryum ilan etti. 1983 Milli Güvenlik Konseyi BTP’yi kapattı. Kurucular arasında yer alan Süleyman Demirel, İhsan Sabri Çağlayangil, Hüsamettin Cindoruk, Mehmet Gölhan ve Sırrı Atalay, Çanakkale Zincirbozan’da mecburi ikamete tabi tutuldular. 1985 Türk, Amerikan ve Alman bilim adamları 21 yıllık bir kazıdan sonra dünyadaki en eski köyün Diyarbakır’da bulunduğunu ortaya çıkardılar. 1986 Adnan Oktar göz altına alındı. 1990 Pamukbank’ın Bank 24 adını verdiği 24 saat kesintisiz bankacılık hizmeti veren otomatik para çekme-yatırma sistemi devreye sokuldu. 2000 İşsizlik Sigortası yürürlüğe girdi. 2 HAZİRAN: 1929 Muş ili kuruldu. 1935 Türkiye’de ilk kez pazar günü tatil uygulamasına başlandı. 1958 İnönü’nün İstanbul CHP merkezinde yaptığı basın toplantısındaki demecine yayın yasağı konuldu. 1970 Orhan Kemal’i yitirdik. 1977 Türkiye Vatikan Büyükelçisi Taha Carım iki teröristin açtığı ateş sonucu hayatını kaybetti. Saldırıyı Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları üstlendi. 1977 Başbakan Demirel, CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit’e gönderdiği mektupta Ecevit’e Taksim mitinginde suikast düzenleneceği istihbaratını aldıklarını bildirdi. Ecevit’in yine de katıldığı miting olaysız ve büyük bir katılımla yapıldı. 1980 Zonguldak Ağır Ceza Mahkemesi, mobilya davasında Yahya Demirel’i 4 yıl ağır hapisle cezalandırdı. 1981 Milli Güvenlik Kurulu; yasakları tartışmayı yasaklayan bir bildiri yayınladı. 1991 Ahmet Arif artık sadece dizelerinde yaşayacak. 1995 Kilis, Karabük ve Yalova il oldu. 1997 Susurluk Davası İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde başladı. 3 HAZİRAN: 1933 Sümerbank kuruldu. 1937 Ertuğrul şehitleri için Japonya Kaşinosaki’de dikilen anıt törenle açıldı. 1938 Devlet Havayolları Umum Müdürlüğü kuruluş kanunu kabul edildi. 1948 Amasya’da sel felaketinde 48 kişi boğularak can verdi. 1955 İstanbul’da Göksu üzerinde yapılan Elmalı barajı açıldı. 1963 Nazım Hikmet artık aramızda değil. 1964 Türk futbolunun ordinaryüsü Lefter Küçükandonyanis Fenerbahçe-Beşiktaş arasında yapılan jübile maçıyla futbola veda etti. 1968 Leyla Atakan Türkiye’nin ilk kadın belediye başkanı (Kocaeli) oldu. 1996 HABITAT II Konferansı İstanbul’da başladı. 4 HAZİRAN: 1933 Ahmet Haşim, ‘o merdivenlerden’ ağır ağır çıkmaya başladı. 1937 TC Ziraat Bankası kanunu TBMM’de kabul edildi. 1949 Ankara’da İlahiyat Fakültesi kurulmasına dair kanun kabul edildi. 1973 Yavuz Zırhlısı, Gölcük’te yapılan törenle donanmadan çıkarıldı. (Artık ‘suları yara yara’ gelemeyecek.) 1974 Ressam Fikret Mualla’nın Fransa’dan getirilen kemikleri Karacaahmet mezarlığında toprağa verildi. 1979 105 kişinin hayatını kaybettiği Kahramanmaraş olaylarının sanığı 803 kişinin 330’u için idam cezasının istendiği duruşma Adana’da başladı. 1992 Meclis Hayali İhracat Komisyonu, Başbakanlığı döneminde hayali ihracata imkan tanıdığı ve soruşturmaları geciktirdiği gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ı ifade vermeye çağırdı. (Bugünü düşünebiliyor musunuz?) 1994 İki heykeli Türk örf ve adetlerine uygun olmadığı gerekçesiyle kaldırtan Ankara Belediye Başkanı Melih Gökçek, “Tükürürüm böyle sanatın içine!” dedi. (Kendine yakışan bir sanat eleştirisi!) 1996 Başbakan Yılmaz hakkında verilen gensoru önergesinin Meclis gündemine alınması 122’ye karşı 316 oyla kabul edildi. (Görecek miyiz acaba?) 2001 Gaffar Okan suikastiyle ilgili olarak terör örgütü Hizbullah mensubu, biri kadın 10 kişi yakalandı. 5 HAZİRAN: 1936 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü kuruldu. 1943 Sivas Çimento fabrikasının temeli atıldı. 1953 Adapazarı şeker fabrikası kuruldu. (Birer birer hepsini sattılar.) 1971 Dev bir oyuncuyu kaybettik. Cahit Irgat. 1977 Genel seçimler yapıldı. CHP 213, AP 189, MSP 24, MHP 14 milletvekiliği kazandı. 1981 Genel ahlak kurallarını bozdukları gerekçesiyle eşcinsellerin sahneye çıkmaları yasaklandı. (Kenan Evren kanunları.) 1996 TBMM’de yapılan oylamada Çiller’in mal varlığının soruşturulması önergesi kabul edildi. 6 HAZİRAN: 1920 İstanbul Divan-ı Harb’i; İsmet İnönü, Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Fahrettin Altay’ı idama mahkum etti. 1977 Diyarbakır yakınlarında açılan Güneykaya-5 kuyusunda petrol çıktı. 1981 TİP Başkanı Behice Boran ile TÖB-DER Başkanı Gültekin Gazioğlu Türk vatandaşlığından çıkarıldılar. 1983 Erdal İnönü başkanlığında SODEP kuruldu. 1994 Özelleştirme İdaresi kuruldu. (Satışlar başlıyor.) 2002 Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Erdoğan hakkında haksız mal edindiği iddiasıyla 5 yıla kadar hapis cezası ve ömür boyu kamu hizmetlerinden yasaklanması istemiyle dava açtı. Erdoğan’ın İstanbul Belediye Başkanlığı’ndan ayrıldığı 1998 yılıyla partinin başına geçmesinden sonraki mal bildirimleri arasında 256 milyar TL artış olduğu belirlendi. (Ne ki, bu şimdi bir arsa parası.) 7 HAZİRAN: 1920 Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü kuruldu. (Neredeyse yüz yıl önce. Öngörüye bakar mısınız?) 1942 Etimesgut fabrikasında yapılan ilk Türk uçağı havalandı. 1945 Çalışma Bakanlığı kuruldu. İlk bakan Sadi Irmak. 1957 Erzurum Atatürk Üniversitesi kuruluş kanunu kabul edildi. 1994 Hz. Muhammed’in torunları tarafından yazılan paha biçilmez Kuran-ı Kerim Ayşegül Tecimer’in yalısının bahçesinde bulundu. 2005 Tiyatronun gözleri yaşlı. Mehmet Ulusoy’u yitirdik. 8 HAZİRAN: 1920 Doğu bölgesinde Ermeni saldırısına karşı seferberlik ilan edildi. (Tarih bunu da yazıyor.) 1929 Topraksız köylüye devlet tarafından toprak verilmesine ilişkin kanun kabul edildi. 1933 Halk Bankası kuruluş kanunu kabul edildi. 1949 TC Emekli Sandığı kuruluş kanunu kabul eildi. 1951 Türkiye’de ilk kalp ameliyatı Gülhane Askeri Hastanesi’nde yapıldı. 1966 “Demokrat Parti’nin devamıyız.” sözlerinden dolayı Başbakan Süleyman Demirel hakkında soruşturma başlatıldı. 1973 Boğaz Köprüsü’nden taşıtla geçiş denemesi yapıldı. 1982 Lizbon Büyükelçiliği İdari Ataşesi Erkut Akbay, Asala örgütü tarafından şehit edildi. 1987 İstanbul’da deniz otobüsü seferleri başladı. 1992 İETT’de çalışan 30.000 işçi toplu vizite eylemi yaptı. 9 HAZİRAN: 1942 Anıtkabir projesi için açılan yarışmada, Prof. Emin Onat ve Orhan Arda'nın projeleri birinci oldu. 1962 Türkiye ile SSCB arasında doğrudan telefon hattı açıldı. 1969 İstanbul Üniversitesi’nde öğencilerle polis çatıştı, sınavlar yapılamadı Başbakan Demirel; “Sokağa dökülmekle hiçbir mesele halledilemez.” dedi. (Oysa, “Yürümekle yollar aşınmaz.” diyen de kendisiydi.) 1974 Çeşme Altınyunus tatil sitesi açıldı. 1993 Yahya Demirel Şekerbank‘tan aldığı krediyi ödemeyerek bankayı  zarara uğrattığı iddiasıyla yargılandığı davada 1 yıl 16 gün hapis cezasına çarptırıldı. (Bankalar değişiyor, kişiler değişiyor, anlayış değişmiyor.) 1995 Avrupa Parlamentosu üyesi 3 kadın milletvekili kendilerine ‘orospu’ diyen Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir’i Başbakan Çiller’e şikayet ederek özür dilemesini istediler. 10

HAZİRAN: 1927 Gazi Koşusu ilk kez yapıldı. Ankara Hipodromu’ndaki yarışı Mustafa 

Kemal de izledi. 1934 İran Şahı Rıza Pehlevi; Türkiye’yi ziyaretinde Gürbulak’ta törenle 

karşılandı. 1935 Yargıtay, Eskişehir’den Ankara’ya nakledildi. 1946 Türkiye Gazeteciler 

Cemiyeti kuruldu. 1949 Devlet Tiyatro ve Operası kuruldu, ilk Genel Müdür Muhsin Ertuğrul. 

1955 300 odalı, 500 yataklı İstanbul Hliton Oteli açıldı. 1960 Celal Bayar ve Adnan 

Menderes yargılanmak üzere Yassıada’ya götürüldüler. 1980 Bu yıl içinde 8.

kez devalüasyon yapıldı. 1985 Kıbrıs’ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini Rauf Denktaş

kazandı. 1987 Eskişehir F-16 uçak motoru fabrikası açıldı. 1995 Mercedes-Benz Türk 

otobüs fabrikası açıldı. 11 HAZİRAN: 1868 Hilal-ı Ahmer (Kızılay) kuruldu. 1930 TC Merkez 

Bankası kuruluş kanunu kabul edildi. 1934 Atatürk, Başbakan İnönü’ye çektiği telgrafta 

bütün mallarını ve çiftliklerini millete bağışladığını bildirdi. 1966 Genel Kurmay Başkanı 

Tural orduya yayınladığı genelgede; nurculuk tehlikesinin birliklere anlatılmasını istedi. 

1979 IMF’nin şartlarını kabul ettik. Devalüasyon yapıldı. 1982 Soma Termik Santralı’nda

patlama oldu. (Fıtrat?) 1982 Nazlı Deniz Kuruoğlu Avrupa Güzeli seçildi. 1990 Şırnak’ın 

Çevrimiçi köyünü basan teröristler 12’si çocuk, 7’si kadın 27 kişiyi katlettiler. 12 HAZİRAN: 

1926 Genç Türkiye Cumhuriyeti’ni Avrupalılar’a tanıtmak için yüzer sergi haline getirilen ve 

İsveç’e kadar gidip dönecek olan Karadeniz gemisi İstanbul’dan yola çıktı. 1939 İstanbul 

Elektrik, Tünel ve Tramvay İdaresi (nam-ı diğer İETT) kuruldu. 1940 Ankara Hükümeti,

Türkiye’nin 2. Dünya Savaşı’nın dışında kalacağını açıkladı. 1959 Tavşanlı-Tunçbilek 

demiryolu devletleştirildi. (Başkalarının ne emeklerle aldıklarını satmak ne kadar kolay, değil 

mi?) 1960 TBMM feshedildi. Milli Birlik Komitesi Meclis’in tüm hak, yetki, görev ve 

sorumluluklarını üstlendiğini açıkladı. 1966 Keban Barajı’nın temeli atıldı. 1968 İstanbul 

Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencileri fakülteyi işgal ettiler. 1974 TRT Eurovision’un aktif 

üyesi oldu. 1979 ‘Her şeye’, tekrar zam yapıldı. 1984 Urfa’nın adı Şanlıurfa oldu. 1992 

Sabah gazetesi, bayramların ilk günü haricinde gazete yayınlamama geleneğini bozdu. 

1995 Tunceli kırsalında PKK tarafından pusuya düşürülen askerlerimizden 22’si şehit oldu.

(Devam edecek…)