BİLGİ ÇAĞI…

‘Bilgi Çağı’nda yaşıyoruz. Haberleşme, gözlem, takip uyduları, televizyon, artık kimliğimizin bir parçası haline gelen cep telefonları, internet denilen sonsuz kollu ahtapot ve bütün bunların birbirine geçmiş sarmalı aracılığıyla; bırakın işin uzmanlarını ya da elinde güç olan resmi kanalları, bizim gibi sıradan insanların bile ansiklopedik olsun, güncel olsun Türkiye’nin ve dünyanın herhangi bir köşesinde, herhangi bir dönemde, herhangi bir olay ya da kişiye dair bilgiye, birkaç saniye içinde ulaşma olanağımız var. Dünya küçüldü, küçüldü evimizdeki, işyerimizdeki bilmem kaç inçlik ekranlara sığar oldu. Öylesine yoğun bir bilgi akışı bombardımanı altındayız ki, insanı tüm canlılardan farklı kılan ‘merak, kuşku, araştırmacılık’ gibi özelliklerimizi yitirmeye, bize sunulanı ‘sorgulamamaya’ başladık. Çünkü her şey elimizin altında. Ama kaynak ne kadar sınırsız görünse de ancak bize söylendiği kadarını biliyor, gösterildiği kadarını görüyoruz. Ve biz sıradan insanlara bu akışı sağlayan merkezlerin kimler olduğunu, hangi amaçlara hizmet ettiğini asla bilemiyoruz, bilemeyeceğiz. Hayatın her alanında olduğu gibi, bilgiye erişimde de ne kadar ileriye giderse aslında bir bakıma o kadar da geriye düşüyor gibi hissediyor insan kendini. Sanki bilgiler de hormonlu gibi artık.

Örneğin, çocukluğumda kendi bahçemizdeki şeftali ağacından kopardığım zar gibi kabuklu, mis gibi kokulu şeftaliyi nasıl yitirdiysem bazıları hala aynı isimleri koruyan, çocukluğumun, ilk gençliğimin hatta orta yaşlarımın belki de tek bilgi kaynağı olan gazetelerini de geri dönülmez bir şekilde yitirdim. Çok farklı gazeteler vardı o dönemlerde. Ve elbette -doğal, olması gerektiği gibi- farklı dünya görüşlerine hizmet eden kadroları, yazarları vardı. Ama bizim, eski deyişle ‘muhakeme’ yeteneğimizi geliştiren de zaten bu farklılıklardı. Her birinden, kendi değerlerimize ve değerlendirmelerimize göre doğru olduklarına inandığımız görüşleri, bilgileri edinme olanağımız vardı. Sonrasında bunları harmanlama, kendi süzgecimizden geçirme, benimseme ya da reddetme becerisi bize kalıyordu ve böyle böyle bugün her ne isek o olmaya doğru yürüyorduk.

Ben örneğin Milliyet’te Refi Cevat Ulunay’ı da, Akşam’da Çetin Altan’ı da okuyabilme zenginliğine sahiptim. Nadir Nadi ile (şimdiki nesillerin ismini bir spor salonundan bildiği, ama sadece bildiği, tanıdığı değil) Burhan Felek bende çok farklı, yansımaları belki zaman zaman bu satırlarda bile görülebilecek izler bıraktılar. Evet o dönemlerde bilgi belki teknik olanaklar nedeniyle biraz geç ve bazen sınırlı ulaşıyordu bize ama doğruydu, farklılıklar taşıyordu ve kaynağı belliydi. Bunları, benim yaşımdaki insanların sıklıkla düştüğü bir tuzak olan eskiye özlem ya da moda deyişle nostalji olarak niteleyebilirsiniz. Belki haklısınızdır da. Ama kendisine nasihat vermeye çalışan babasına kızan ve ‘sen beni anlayamazsın’ diyen oğluna o babanın verdiği; “Sen yaşlılığın nasıl bir şey olduğunu henüz bilmiyorsun ama ben gençliğin nasıl olduğunu biliyorum.” cevabında olduğu gibi sevgili dostlar, biz bunları yaşadık.

Ve şimdi; isimlerinden başka hiçbir farkı olmadığını gördüğüm onlarca gazetenin manşetlerinde; “Türkiye 2011 büyüme oranında Çin’den sonra dünya ikincisi oldu.”, “İhracatımız geçen yılın aynı dönemini ikiye katladı.”, “Dünyanın en büyük 16. ekonomisiyiz.” gibi haberleri okudukça ve “aslanız biz, kaplanız biz, en büyük biziz, Türkiye bilmem kimle gurur duyuyor” çığlıklarını duydukça dönüp başka bir veri, başka bir kaynak, başka bir doğrulama ölçütü arıyor, bulamayınca da ‘hangi bilgi çağı’ diye sormadan edemiyorum kendime.