OCAK TÜRKİYESİ...

1 OCAK: 1923 Türkiye’nin ilk futbol federasyonu olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı kuruldu. 1926 Takvim ve saatte yapılan değişiklik yürürlüğe girdi. Artık uluslararası takvim ve saati kullanıyoruz. 1928 Anadolu Demiryolları Şirketi devlet tarafından satın alındı. 1929 Resmi dairelerde tüm işlemlerin Türkçe yapılmasına ve kitapların Türk harfleriyle basılmasına ilişkin hükümler yürürlüğe girdi. 1934 Ölçüler kanunu yürürlüğe girdi. Arşın, okka, zira gibi ölçüler tarihe karıştı. (Her alanda dünya ile entegre olmanın adımları atılıyor.) 1936 İzmir’de Kültür Park’ın temeli atıldı. • Denizbank kuruldu. 1939 İstanbul Tramvay Şirketi tüm tesisleriyle devlet tarafından satın alınıp İstanbul Belediyesi’ne devredildi. (Onca yoksunluğa karşın satmıyoruz, alıyoruz.) 1950 Gelir Vergisi Kanunu yürürlüğe girdi. 1952 Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu yürürlüğe girdi. 1953 Et ve Balık Kurumu çalışmaya başladı. 1985 KDV ile tanıştık. 1992 Araçlarda sürücünün ve ön koltukta oturan yolcunun emniyet kemeri takma zorunluluğu getirildi. 1995 Diyarbakır’ın Kulp ilçesine bağlı Hamzalı köyüne saldıran teröristler yedisi çocuk 19 kişiyi katlettiler. 2005 Türk Lirası’ndan 6 sıfır atıldı ve Yeni Türk Lirası yürürlüğü girdi. (Bu arada çaktırmadan 50, 100 ve 200 liralık -yani eski parayla iki yüz milyon- birimler de uygulamaya alındı.) 2 OCAK: 1935 Soyadı kanunu yürürlüğe girdi. 1939 Bursa Merinos fabrikası üretime başladı. 1963 İzmit’teki Goodyear fabrikasında ilk otomobil lastiği üretildi. 1975 TRT1, TRT2, TRT3 radyoları yayına başladı. 1976 Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde çıkar çatışmada 2 öğrencinin boğazı ustura ile kesildi. 1987 Cumhurbaşkanı Evren, kızların başörtüsü ile okullara giremeyeceğini söyledi. (Bitmeyen senfoni.) 3 OCAK: 1961 Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) kanunu kabul edildi. 1977 Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattı faaliyete geçti. 1979 42 milyonluk Türkiye’de sadece 4 milyon kişinin vergi ödediği açıklandı. 2007 Eski bakanlardan Mustafa Taşar kullandığı otomobilin Afyonkarahisar’da şarampole yuvarlanması sonucu yaşamını yitirdi. 4 OCAK: 1961 Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu kabul edildi. 1991 Zonguldak’ta grevde bulunan 70.000 maden işçisinin otobüslerle Ankara’ya gitme isteği güvenlik güçlerince engellendi. İşçiler Ankara’ya yürüyerek gitmeye karar verdiler. (Türk işçi hareketinin ‘Büyük Yürüyüş’ü başlıyor.) 5 OCAK: 1921 Çerkez Ethem ve kardeşleri işgal kuvvetlerinin tarafına geçtiler. 1929 Haydarpaşa limanı devletleştirildi. (Şimdi, tarihi gar, çatısı yanmış bir şekilde satışını bekliyor.) 1987 Bir önceki yılın Mayıs ve Haziran çay sürgünlerinde yüksek oranda radyasyon bulunduğu açıklandı. 50.000 ton çay imha edildi. 1997 TBMM Susurluk Komisyonu’nda ifade veren; ‘Özel Tim’in kurucularından ve efsane yarbay olarak tanınan emekli Yarbay Korkut Eken, devletin Abdullah Çatlı’yı 12 Eylül’den önce de birçok kez kullandığını söyledi. 6 OCAK: 1969 ABD Büyükelçisi Robert Kommer’in makam aracı ODTÜ bahçesinde öğrenciler tarafından yakıldı. 1971 İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde işten atılan 15 model çıplak olarak protesto gösterisi yaptılar. 1984 Türk Parasını Koruma Kanunu’nda yapılan değişiklikle döviz taşımak suç olmaktan çıkarıldı ve alım-satımı serbest bırakıldı. 1994 Amerikan FMC ve Türk Nurol şirketlerinin ortaklaşa ürettikleri zırhlı muharebe araçlarının denemelerinde zırhlar delindi, silah sistemleri hatalı çıktı. 2012 Eski Genel Kurmay Başkanı, emekli Orgeneral İlker Başbuğ; örgüt yöneticiliği ve cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni ortadan kaldırmaya teşebbüs suçundan tutuklandı. Başbuğ, Cumhuriyet tarihinde tutuklanan ilk Genel Kurmay Başkanı. 7 OCAK: 1946 CHP içindeki muhalefetten doğan Demokrat Parti Ankara’da kuruldu. Genel başkanlığına Celal Bayar getirildi. 1950 Karabük Demir-Çelik İşletmeleri’nde yeni kurulan Zeynep adlı yüksek fırın ateşlendi. 1983 Yılmaz Güney ve Cem Karaca Türk vatandaşlığından çıkarıldılar. 1988 Ameliyatla kadın olan şarkıcı Bülent Ersoy’un sahne yasağı kaldırıldı. • Görev süresi dolarak emekliye ayrılan Yekta Güngör Özden’in yerine Ahmet Necdet Sezer Anayasa Mahkemesi Başkanlığı’na seçildi. (İki onurlu insan.) 8 OCAK: 1916 Müttefik kuvvetleri Osmanlı ordusunun Çanakkale’deki direnişini kıramadılar. Başarısızlığı nedeniyle İngiliz Deniz Kuvvetleri Komutanı Winston Churchill istifa etti. 1960 Kızılırmak üzerindeki Hirfanlı barajı ve termonükleer santralı açıldı. 1988 Doktor Tibet Kızılcan’ın cenaze namazını kıldırırken Karşıyaka Müftüsü Nadir Kuru’nun; “İsteyen hanımlar namaza gelebilirler.” çağrısı üzerine kadınlar da erkeklerle saf tutarak cenaze namazı kıldılar. (Eli öpülesi din adamları.) 2011 Başbakan Erdoğan Kars Cumhuriyet Meydanı’nda düzenlenen açılış töreninde, kentteki İnsanlık Anıtı’nı ucube olarak nitelendirdi. Anıt daha sonra alınan kararla yıktırıldı. 9 OCAK: 1936 Ankara’da Dil ve Tarih-Coğrafya okulu, Atatürk’ün katıldığı bir törenle açıldı. 1955 Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer, temsiller vermek üzere İtalya’ya gitti. 1996 Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyota-Sa Genel Müdürü Haluk Görgün ve Başkanlık Sekreteri Nilgün Hasefe uğradıkları silahlı saldırı sonucu öldürüldüler 10 OCAK: 1921 1. İnönü Zaferi! 1945 Bazı ayların adlarının değiştirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi. Teşrinievvel Ekim, Teşrinisani Kasım, Kanunuevvel Aralık, Kanunusani Ocak olarak değiştirildiler. 1972 Askeri Yargıtay 2. Dairesi Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını onadı. 1984 Kürtaj yasallaştı. (Henüz her kürtaj bir Uludere’dir vecizesi söylenmemişti.) 1985 TRT’de Türkçe’nin yapı ve işleyişine ters düştükleri gerekçesiyle ‘anı, devrim, özgürlük’ gibi sözcüklerin kullanılması yasaklandı. 1987 Adana’da düzenlenen Rektörler Toplantısı’nda türbanın kesinlikle yasaklanmasına dair karar alındı. (Yine, yeni bir emre kadar.) 1990 Anayasa Mahkemesi; fahişe ve hayat kadınlarına yönelik tecavüzlerin daha hafif cezayla cezalandırılmasını Anayasa’ya uygun buldu. (Peki ya insan hakları?) 1995 The Marmara Oteli pastanesinin 30 Ocak 1994’te bombalanması sonucunda ağır yaralanan sinema eleştirmeni ve yazar Onat Kutlar hayatını kaybetti. 2009 Nazım Hikmet’in Türk vatandaşlığından çıkarılmasına ilişkin kararın yürürlükten kaldırılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. 11 OCAK: 1939 Aydın’da köylüye toprak dağıtıldı. 1948 Ankara Üniversitesi Senatosu; aralarında Pertev Naili Boratav, Niyazi ve Mediha Berkes, Behice Boran, Adnan Cemgil ve Azra Erhat’ın da bulunduğu bazı öğretim üyelerini sol eğilimli oldukları gerekçesiyle görevlerinden uzaklaştırdı. 1954 Vakıflar Bankası’nın kuruluş kanunu kabul edildi. 1975 Kıbrıs savaşında 484 şehit verildiği açıklandı, 747 de gazi var. 1979 Yaşar Kemal’in Ölmez Otu romanı Fransa’da En İyi Yabancı Roman Ödülü’nü kazandı. 1997 Başbakan Erbakan 51 tarikat liderine Başbakanlık’ta iftar yemeği verdi. 12 OCAK: 1920 Osmanlı Meclis-i Mebusan’ı son kez toplandı. 1940 Türk Petrol Şirketi kuruldu. 1987 15 Üniversite yönetimi YÖK’ün getirdiği türban yasağını uygulama kararı aldı. 1988 İstanbul Mecidiyeköy’de; İETT bilet fiyatlarına yapılan zammı protesto eden yüzlerce kişi polisle çatıştı. Belediye, yaptığı zammı geri almak zorunda kaldı. (O zamanlar daha sesimiz çıkıyormuş demek.)

(Devam edecek...)